دستگاه ها ي اندازه گيري در الكترونيك
كساني كه هميشه با برق و كارهاي برقي سروكار دارند بايد بتواند مقدار ولتاژ ، آمپراژ و اهم مدارها را اندازه گيري نمايند . لذا از وسيله اي بنام آوامتر يا مولتي متر استفاده مي نمايند.
اين دستگاه براي سه كار است :
1.
ولت متر براي اندازه گيري اختلاف پتانسيل
2.
آمپرمتر براي اندازه گيري شدت جريان مدار
3.
اهم متر براي اندازه گيري مقاومت مدار
در تمام مدارهاي برقي سه عامل اخلاف پتانسيل ، شدت جريان و مقاومت وجود دارد لذا در جلسه بعدي تمام اين موارد را مورد بررسي قرار مي گيرد .
مولتي متر ها در دو نوع با شكل ظاهري مختلف ساخته شده اند .
1.
آنالوگ (عقربه اي)
2.
ديجيتالي
شكل ذيل نمونه از مولتي متر آناكوگ (عقربه ) مي باشد.
در نوع ديجيتالي كليه عمليات توسط دستگا انجام مي پذيرد ليكن برا اندازه گيري دقيق نيست لذا متخصصين و مهندسين علاوه بر مولتي متر ديجيتالي ، بيشتر از مولتي متر آنالوگ (عقربه اي) استفاده مي كند .
در اينجا كار با يك نوع مولتي متر را بطور كاملا ساده ارائه مي شود :
هر مولتي متر ار قسمت بالا دستگاه صفحه مدرجي دارد كه مقاديري در آن نوشته شده است . در قسمت پايين يك سلكتور يا كليد تنظيم قرار دارد كه مي توان بنا بر نياز خود در وضعيت دلخواه به حركت درآيد . بنابراين بوسيله اين كليد محدوده ولت متر ، اهم متر و يا آمپرمتر تنظيم مي شود .
طبق قرارداد بين المللي سيم قرمز مثبت (+) و سيم سياه منفي (-) است . در صفحه مدرج دستگاه دو خط بالا با علامتهاي DC (جريان مستقيم مثل باطريها) و AC (جريان متناوب –برق شهر) مشخص شده كه مقادير ولتاژ از آن خوانده مي شود . يكي ديگر از آن خطها كه با اهم مشخص و از سمت راست از 0 (صفر) شروع و در سمت چپ علامت بي نهايت (8 برعكس) ادامه دارد براي اندازه گيري مقادير اهم (اهم متر) مي باشد .
در حالت عادي كه دو سيم دستگاه (قرمز و سياه) از يكديگر جدا هستند عقربه در انتهاي خط يعني مقاومت بي نهايت قرار دارد .
در داخل دستگاه يك باطري 1.5 است كه در موقع اندازه گيري مقاومت ، جريان اين باطري وارد مدار خواهد شد بنابراين اگر باطري اين دستگاه ، در آورده شود ، نمي توان از اهم متر استفاده نمود .
هميشه توجه داشته باشيد براي اندازه گيري ولتاژ ، سلكتور دستگاه در وضعيت اهم نباشد چون باعث سوختن دستگاه خواهد شد .
1ـ اهم متر
اين محدوده براي اندازه گيري مقدار مقاومت مدار است . بنابراين سلكتور را روي محدوده اهم متر قرار دهيد . اين محدوده از چند بخش تشكيل شده است .
با توجه به اينكه چه مقدار مقاومت در مدار داريد بايستي سلكتور را روي يكي از اعداد قرار دهيد .
قبل از اين كار بايد عقربه را صفر نمائيد لذا دو سيم قرمز و سياه را به هم اتصال دهيد . زير صفحه مدرج يك پيچ تنظيم وجود دارد (Adj) لذا با چرخاندن آن به سمت چپ و راست عقربه را روي عدد صفر (اهم) تنظيم نمائيد .
– سپس دو سر سيم را به مدار مورد نظرتان اتصال دهيد . عقربه شروع به حركت مي نمايد به خط مدرج اهم متر نگاه كنيد .
– اگر سلكتور روي عدد X1 بود هر عددي را كه عقربه نشان مي دهد بخوانيد .
– اگر سلكتور روي X100 باشد هر عددي كه عقربه نشان داد را در 100 ضرب نمائيد .
– اگر سلكتور روي X1k قرار داشت (1 كيلو اهم مساوي 1000 اهم است ) عدد هقربه را در 1000 ضرب نمائيد.
تذكر مهم :
1.
براي اندازه گيري مقدار مقاومت مدار بايستي حدود آن را در نظر گرفته نا متناسب با آن سلكتور را تنظييم نمود اگر عقربه به سمت راست يا چپ چسبيد نشان آن است كه سلكتور روي عدد درست تنظيم نشده است .
2.
براي هر بار اندازه مقاومت لازم است صفر دستگاه توسط پيچ تنظيم گردد .
2 – ولت متر
براي اندازه گيري ولتاژ مدار بايد سلكتور را در محدوده ولتمتر قرار داده شود . همانگونه كه ملاحظه مي نمائيد روي دستگاه دو قسمت براي ولتاژ درنظر گرفته شده است . جريان برق دو نوع است : مستقيم (DC) و متناوب (AC)
بنابراين براي اندازه گيري جريان مستيم يا متناوب ، سلكتور را در آن محدوده قرار مي دهيد .
در روي صفحه مدرج دو خط در بالا قرار دارد كه كنار هر يك علامت AC و DC نوشته شده كه از صفر تا يك عددي (با توجه به نوع مولتي متر ) در آن درج شده است . مولتي ما از صفر تا 30 و يكي از صفر تا 10 مدرج شده است .
صفر خط ولتمتر در سمت چپ است . برا تنظيم صفر ولتمتر بايستي دو سر سيم قرمز و سياه از هم جدا باشند سپس به وسيله پيچ تنظيم ، عقربه را روي صفر تنظيم مي نمايم .
سيمهاي دستگاه را به دو سر مدار وصل نموده ، عقربه روي خط ولتاژ حركت خواهد كرد .
– اگر سلكتور روي 10 باشد چه در محدوده AC و يا DC است ، عدد 0 تا 10 را مي خوانيم .
– اگر سلكتور روي 30 باشد مقدار را از روي 30-0 را خوانده ولي هر عددي را كه عقربه نشان داده همان عدد را يخوانيد .
– اگر سلكتور روي 300 باشد مقدار را از روي خط 30-0 خوانده و هر عددي كه عقربه نشان داد را در 10 ضرب شود .
در محدوده سلكتور DC اعداد زير 10 هم ديده مي شوند (مثل 0.1 يا 1 و يا 3) . در برق مستقيم ولتاژهاي ضعيف نير وجود دارد . مثل ولتاژ باطريهاي 5/1 ولتي كه مي توان اندازه آن را گرفت . بنابراين :
– اگر سلكتور روي عدد 3 باشد مقدار 30-0 را خوانده ولي هر عددي را كه عقربه نشان داد در 10 تقسيم مي شود .
– اگر سلكتور روي 1 باشد مقدار 10-0 را خوانده هر عددي را كه عقربه نشان داد بر 10 تقسيم مي شود .
– اگر سلكتور روي 1،0 باشد مقدار 10 –0 را خوانده هر عددي كه عقربه نشان داد بر 100 تقسيم مي شود.
تذكر :
بايستي براي تنظيم سلكتور حدود ولتاژ را در نظر بگيريم اگر حدود ولتاژ را ندانستيد ، سلكتور را روي عدد بيشتر قرار داده و اگر دستگاه عدد درستي را نشان نداد مقدار را كم نمائيد .
3 – آمپرمتر
اصولا اين نوع مولتي مترها مقدار آمپر ضعيف را اندزه گيري مي نمايد ولي براي آشنايي بيشتر توضيحاتي ارائه مي گردد .
براي اندازه گيري شدت جريان سلكتور را در محدوده DcmA قرار دهيد .
مقادير را از روي همان خطهاي AC و DC در روي صفحه مدرج خوانده مي شود . براي اندازه گيري شدت جريان يك مدار بايد دستگاه را به طريقه سري در مدار قرار داد . ابتدا عقربه را صفر نموده سپس به مدار بصورت سري قرار دهيد . عقربه حركت مي نمايد . از روي همان خط AC و DC مقدار خوانده مي شود .
– اگر سلكتور روي 1 باشد از روي خط مدرج 10-0 خوانده هر عددي كه عقربه نشان داد بر 10 تقسيم نمائيد .. عدد بدست آمده بر حسب ميلي آمپر است بعنوان مثال اگر عقربه روي 8 بود مقدار 0.8 ميلي آمپر است .
– اگر سلكتور روي 3 بود از روي خط 30-0 خوانده هر عددي كه عقربه نشان داد را بر 10 تقسيم كرده و بر حسب ميلي آمپر است .
– اگر سلكتور روي 30 بود از روي خط 30-0 همان عدد را بخوانيد .مثلا 20 كه مي شود 20 ميلي آمپر
– اگر سلكتور روي 300 بود از روي خط 30-0 هر عددي كه عقربه نشان داد را در 10 ضرب نمائيد .
bselectron.mihanblog.com
